Afgeknotte gaper
Mya truncata
|
Afgeknotte gaper
Mya truncata
Mariene tweekleppige. Tot 7,5 cm. Vrij stevige, grote, aan één kant opvallend afgeknotte schelpen. Top ongeveer in het midden. Wit of geelwit, met een donkerbruine schilferige opperhuid die ook om de lange sifobuis zit. Geen sculptuur, alleen onregelmatige groeilijnen. In de linkerklep zit een dwarsstaand lepelvormig uitsteeksel. Schelpen regelmatig op het strand. Soms levende dieren, dan met lange sifobuis.
Item 1 of 0
| Afgeknotte gaper | Mya truncata | | Mariene tweekleppige. Tot 7,5 cm. Vrij stevige, grote, aan één kant opvallend afgeknotte schelpen. Top ongeveer in het midden. Wit of geelwit, met een donkerbruine schilferige opperhuid die ook om de lange sifobuis zit. Geen sculptuur, alleen onregelmatige groeilijnen. In de linkerklep zit een dwarsstaand lepelvormig uitsteeksel. Schelpen regelmatig op het strand. Soms levende dieren, dan met lange sifobuis.
| Afmetingen: 50 x 75 mm.
Schelpkleur: Wit of geelwit. De opperhuid is donkerbruin en schilferig.
Schelpvorm: Vrij Stevige, wat langwerpige schelp. Lijkt in vorm op M. arenaria, maar is aan één kant opvallend afgeknot. De top ligt ongeveer in het midden.
Sculptuur: Glad, met alleen onregelmatige groeilijnen.
Slot: In de linkerklep zit een groot, lepelvormig uitsteeksel. Zie bij de Strandgaper M. arenaria.
Binnenzijde schelp: De mantellijn vertoont een duidelijke bocht. Er zijn 2 bijna gelijke spierindruksels.
| | Een boreale soort, voorkomend in het gehele Arctische Gebied en delen van de Oostzee. Naar het zuiden toe tot in de Golf van Biskaje. Ook in de westelijke Atlantische Oceaan en in de Grote Oceaan (tot Vancouver en Japan). Leeft verspreid in de Noordzee. Op het NCP het meest algemeen rondom de slibrijke Oestergronden, inclusief het Friese Front. Elders uit hetoffshore-gebied schaars, wel rond de Klaverbank regelmatig opgevist. Verder plaatselijk en in de onmiddelijke nabijheid van de kust. In Nederland in de diepere delen van de Waddenzee en mogelijk de Zeeuwse stromen. Op het strand: Levende dieren met siphobuis en doubletten, spoelen soms aan na storm, vorst en aflandige wind (Noord- en Zuidhollandse kust, Waddeneilanden). Losse kleppen zijn langs de hele kust te vinden. Jonge exemplaren worden soms aangetroffen in veen en hout.
Waarnemingen afgeknotte strandgaper:
Waarneming.nl: afgeknotte strandgaper.
Verspreidingsatlas.n: afgeknotte strandgaper.
Telmee.nl: afgeknotte strandgaper.
| De dieren leven tot 30 cm diep ingegraven in een slikkige zandbodem, op diepten tussen 2 en 20 meter (tot ca. 70 m).
| | 140431
| Nederland | Zoutwater | SMP |
Noorse reuzengaper
Panomya norvegica
|
Noorse reuzengaper
Panomya norvegica
Mariene tweekleppige. Tot 100 mm (soms nog groter). Grijs of kalkwit,
met een dikke gerimpelde bruine opperhuid. Dikschalig. Voorzijde
afgerond, achterzijde afgeknot. Sterk gapend aan beide zijden. Al dan
niet met een opvallende
plooi vanaf de top naar de onderrand en vage tot duidelijke
concentrische richels en groeilijnen. Lange uitwendige, roodbruine
slotband. In losse fragmenten opgedeelde mantellijn met open
mantelbocht. Dier met zeer lange nauwelijks intrekbare sifobuis, omgeven
door
opperhuid. Noordzee verder van de kust. Niet als recent materiaal van
het strand bekend.
Item 1 of 0
| Noorse reuzengaper | Panomya norvegica | | Mariene tweekleppige. Tot 100 mm (soms nog groter). Grijs of kalkwit,
met een dikke gerimpelde bruine opperhuid. Dikschalig. Voorzijde
afgerond, achterzijde afgeknot. Sterk gapend aan beide zijden. Al dan
niet met een opvallende
plooi vanaf de top naar de onderrand en vage tot duidelijke
concentrische richels en groeilijnen. Lange uitwendige, roodbruine
slotband. In losse fragmenten opgedeelde mantellijn met open
mantelbocht. Dier met zeer lange nauwelijks intrekbare sifobuis, omgeven
door
opperhuid. Noordzee verder van de kust. Niet als recent materiaal van
het strand bekend. | Afmetingen:
L. tot 100 mm, H. tot 60 mm (soms nog groter).
Schelpkleur: grijs of kalkwit, met een dikke leerachtige, sterk gerimpelde bruine opperhuid.
Schelpvorm: Dikschalige, scheefrechthoekige schelp. Voorzijde afgerond, achterzijde meer of minder schuin afgeknot. Umbo’s op ca. eenderde, net buiten het midden. Sterk gapend aan beide zijden. Al dan niet met een opvallende plooi vanaf de top naar de onderrand.
Sculptuur: van vage tot duidelijke concentrische richels en groeilijnen.
Slot: Heterodont, met in de rechterklep 1 duidelijke tand en 1-2 vage in de linkerklep. Krachtige ligamentdrager. Lange uitwendige, roodbruine slotband.
Binnenzijde schelp: twee verdiepte, min of meer gelijke spierindruksels en in losse fragmenten opgedeelde mantellijn met een open mantelbocht.
Dier: Sifonen samengegroeid, gelegen in een zeer lange (tot 3 x de schelplengte) niet of nauwelijks intrekbare sifobuis. Gehele dier omgeven door de opperhuid. Voet relatief klein. | | Circumboreale
soort. In Europa vanaf IJsland tot de
Lofoten en de
Schotse Westkust aan de Atlantische zijde, en in de Noordzee
tot de
Doggersbank. In het Nederlandse Noordzeegebied vooral
in het noordwestelijke deel van het NCP, Oestergronden
en
Klaverbank en de Doggersbank. | De dieren
leven zeer diep ingegraven in modderachtig
zand, waarbij
de bovenkant van de sifobuis nauwelijks boven de bodem
uitsteekt. Dieren van gescheiden geslacht. Voortplanting vermoedelijk in de wintermaanden
en voorjaar.
Qua
leeftijd
wordt minimaal 10 jaar opgegeven, maar gezien de afmetingen, groeilijnen
en
vergelijking met andere vertegenwoordigers van de Hiatellidae, mag
worden
uitgegaan van een aanzienlijk langere levensduur. | | 140105 | Nederland | Zoutwater | SMP|ANM |
Strandgaper
Mya arenaria
|
Strandgaper
Mya arenaria
Mariene tweekleppige. Tot 13 cm. Grote, eivormige schelp. Voorrand afgerond, achterrand toegespitst. Beide kleppen sluiten niet goed: ze ‘gapen’ sterk. Kalkwit tot geelwit, opperhuid geelbruin. Onregelmatige groeilijnen. Linkerklep met opvallend lepelvormig uitsteeksel, rechter met driehoekige uitholling. Algemeen ingegraven in slikgebieden in het litoaal (Wadden en Zeeland). Spoelt vaak op het strand aan (kleppen).
Item 1 of 0
| Strandgaper | Mya arenaria | | Mariene tweekleppige. Tot 13 cm. Grote, eivormige schelp. Voorrand afgerond, achterrand toegespitst. Beide kleppen sluiten niet goed: ze ‘gapen’ sterk. Kalkwit tot geelwit, opperhuid geelbruin. Onregelmatige groeilijnen. Linkerklep met opvallend lepelvormig uitsteeksel, rechter met driehoekige uitholling. Algemeen ingegraven in slikgebieden in het litoaal (Wadden en Zeeland). Spoelt vaak op het strand aan (kleppen).
| Afmetingen: 13 x 7 cm.
Schelpvorm: Grote, eivormige schelp. De top ligt vrijwel in het midden. De voorrand is afgerond, de achterrand toegespitst. De beide kleppen sluiten niet goed op elkaar en ‘gapen’ dus sterk.
Schelpkleur: Kalkwit tot geelwit, met roestbruine vlekken. De opperhuid is geelbruin en schilferig. Strandmateriaal is vaak min of meer verkleurd.
Sculptuur: Alleen onregelmatige groeilijnen.
Slot: Het slot bestaat uit een opvallend, lepelvormig uitsteeksel in de linkerklep (chondrofoor) en een driehoekige uitholling in de rechterklep. De slotband is niet uitwendig, maar ligt inwendig op het driehoekige veldje op de chondrofoor.
Binnenzijde schelp: De mantellijn vertoont een duidelijke bocht. 2 sperindruksels.
| | Wereldwijde verspreiding. In Europa van Noorwegen, de Witte Zee en de Oostzee tot Frankrijk, in Amerika van North Carolina tot en met Labrador en van Noord-Californië tot en met Alaska. In Azië van Kamchatka tot en met Japan. Sinds de jaren 60 ook in de Zwarte Zee, maar ontbrekend in de Middellandse Zee. In Nederland is de soort zeer algemeen in het Waddengebieden de Zeeuwse wateren (incl. Ooster- en Westerschelde en Veerse Meer). In de Voordelta voornamelijk voor de dammen van de Deltawateren. In het Veerse Meer is de Strandgaper zo algemeen dat deze tot 80% van de biomassa van het zachte substraat inneemt.
Op het strand: Spoelt aan langs slikgebieden. Langs de zandige Noordzeekust spoelt slechts plaatselijk en vooral 'invasie-gewijs' recent materiaal aan. Oude kleppen spoelen overal aan.
Waarnemingen strandgaper:
- Waarneming.nl: strandgaper.
- Verspreidingsatlas.nl: strandgaper.
- Telmee.nl: strandgaper.
| De dieren leven tot 40 cm ingegraven in een fijne zand- of slikbodem, vanaf het getijdegebied tot ca 15 meter (soms dieper). Ze hebben zeer lange, geheel vergroeide siphonen, in een met de bruine papierachtige opperhuid beklede buis.
| | 140430
| Nederland | | SMP|ANM |