Search
Search
 
Soorten
 
 
1
Page size:
 5 items in 1 pages
ZoekbeeldKenmerken
               
1
Page size:
 5 items in 1 pages
Amerikaanse zwaardschede
Ensis leei

Amerikaanse zwaardschede
Ensis leei

Mariene tweekleppige. Tot 19 cm. Zeer langgerekte, gebogen schelp. Ruim zes maal zo lang als breed; grootste breedte in het midden of (vaak) achteraan. Kleurpatroon van roze tot bruinpaarse bandjes op een lichtere ondergrond. Opperhuid olijfgroen of -bruin. Een grote instroomopening (siphon) met fijne uitstulpingen rond de rand en een gladde uitstroomopening. Massaal aangespoeld op stranden, levend in slikgebieden van Zeeland en Waddengebied.

Main Image
 
Ensis leei 

Mariene tweekleppige. Tot 19 cm. Zeer langgerekte, gebogen schelp. Ruim zes maal zo lang als breed; grootste breedte in het midden of (vaak) achteraan. Kleurpatroon van roze tot bruinpaarse bandjes op een lichtere ondergrond. Opperhuid olijfgroen of -bruin. Een grote instroomopening (siphon) met fijne uitstulpingen rond de rand en een gladde uitstroomopening. Massaal aangespoeld op stranden, levend in slikgebieden van Zeeland en Waddengebied.

Afmeting: 3,5 x 19,0 cm.
Schelpkleur: Patroon van roze tot bruinpaarse bandjes op een lichtere ondergrond. Opperhuid glanzend olijfbruin en schilferig na droging.
Schelpvorm: Vrij dunschalige schelp. Duidelijk gebogen. Zeer langgerekt: zes maal zo lang als breed; de grootste breedte ligt vaak achteraan, soms meer in het midden. De voor en achterrand zijn gelijkmatig afgerond.

Sculptuur: Het oppervlak is glad met alleen groeilijnen.
Slot: Heterodont. In de rechterklep één cardinale en één laterale tand, in de linkerklep twee cardinale en twee laterale tanden.
 Slotband uitwendig.
Binnenzijde schelp: Het voorste (langwerpige) spierindruksel aan de binnenkant is ongeveer even lang als de slotband.

 

Oorspronkelijk een soort van de Amerikaans-Canadese kust. In West-Europa een exoot. Nadat larven met ballastwater van schepen in het Duitse Elbe-estuarium terecht kwamen (1979, Hamburg), heeft de soort zich zowel in noordelijke als zuidelijke richting uitgebreid. De Nederlandse, Belgische en Deense kust werden snel gekoloniseerd en ook de Zweedse en Franse kusten en het Oostzee-gebied zijn al bereikt. In Nederland voor het eerst waargenomen in de Waddenzee in 1982. In 1984 werd Zandvoort bereikt en in 1986 Katwijk-Noordwijk. Vaak massaal aangespoeld op het strand. In de kustnabije Noordzee, de Waddenzee  Zeeuwse wateren is het de meest algemene Ensis-soort.

- Waarnemingen Amerikaanse zwaardschede.
- Verspreiding Amerikaanse zwaardschede 

De dieren leven rechtstandig in zelfgegraven, decimeters diepe gangen in de bodem. Ze zitten in ongestoorde toestand vlak onder het bodemoppervlak, met alleen de korte sifonen boven de bodem. dieren verraden. Bij verstoring trekken ze zich razendsnel in hun gang terug. Anders dan de andere Ensis-soorten, leeft de Amerikaanse zwaardschede zowel in het intergetijdengebied als in de subgetijdenzone en dieper. In de open Noordzee vooral tot ca. 15 m in medium en grof zand, maar ook in fijn substraat en slikgebieden.Tussen 15 tot 35 m zijn de presenties laag en beneden de 35 m ontbreken ze. Het zijn filteraars. Water wordt via de instroomsifo opgezogen en langs de kieuwen geleid, die er plankton, algen en ander zwevend voedsel uit zeven. Daarna verlaten reststoffen en water via de uitstroomsifo het lichaam weer. De dieren zijn van gescheiden geslacht. Ei-afzetting en bevruchting gaat via de waterkolom. De soort groeit snel, vermoedelijk het snelst van alle Europese Ensis-soorten. Ze worden gemiddeld 3-4 jaar, maar kunnen mogelijk tot 8 jaar worden.

 

876640

NederlandZoutwaterMOO|SMP|Exoten
Brede kleine zwaardschede
Ensis ensis

Brede kleine zwaardschede
Ensis ensis

Mariene tweekleppige. Ca 100 mm (tot 120 mm). Onder de glanzend olijfgroene opperhuid staan roze tot bruinpaarse vlekken en bandjes. Vrij dunschalige, duidelijk gebogen, langgerekte schelp. Ruim 7x langer dan breed Onderrand meer gebogen dan bovenrand, achterkant toegespitst. Grootste breedte in het midden. Glad met alleen groeilijnen. Zelden op het strand (overschaduwd door banken Amerikaanse zwaardschedes).
Main Image
 
Ensis ensis  Mariene tweekleppige. Ca 100 mm (tot 120 mm). Onder de glanzend olijfgroene opperhuid staan roze tot bruinpaarse vlekken en bandjes. Vrij dunschalige, duidelijk gebogen, langgerekte schelp. Ruim 7x langer dan breed Onderrand meer gebogen dan bovenrand, achterkant toegespitst. Grootste breedte in het midden. Glad met alleen groeilijnen. Zelden op het strand (overschaduwd door banken Amerikaanse zwaardschedes).

Afmetingen: 18 x 120 mm, vaak ca 100 mm.
Schelpkleur:
Roze tot bruinpaarse vlekken en bandjes op een lichtere ondergrond. De buitenkant is wat meer roze-lila, de opperhuid glanzend olijfgroen.
Schelpvorm:
Vrij dunschalige, duidelijk gebogen langgerekte schelp. Ruim zeven maal zo lang als breed (iets breder dan de Slanke kleine zwaardschede Ensis ensis forma ensis). De onderrand is meer gebogen dan de bovenrand, de achterkant wat toegespitst. De grootste breedte ligt in het midden.
Sculptuur:
Glad met alleen groeilijnen.
Slot:
Heterodont. Rechterklep met 1 cardinale en 1 laterale tand, linkerklep 2 cardinale en 2 laterale tanden. Slotband uitwendig.
Binnenzijde schelp:
Het achterste spierindruksel ligt op ongeveer éénmaal de eigen lengte van de gevorkte mantelbocht.  

 

Deze soort zou vooral in de nabije kustzone van de Noordzee voorkomen (maar zie opmerkingen).

Op het strand: Vooral van de Nederlandse en Belgische kust genoemd. Vroeger spoelden regelmatig verse doubletten en levende dieren aan. Tegenwoordig aanzienlijk zeldzamer.

De dieren leven ingegraven in zand, vanaf de laagwaterlijn tot enkele meters daar beneden. 152280NederlandZoutwaterSMP|ANM
Groot tafelmesheft
Ensis siliqua

Groot tafelmesheft
Ensis siliqua

Mariene tweekleppige. Tot 21,5 cm. Diagonaal gescheiden kleurpatroon van paarsroze gekleurde horizontale, en verticale vlekken en strepen. Opperhuid lichtgroen tot donkerbruin, schilferig. Ons grootste mesheft: 6-7 keer zo lang als hoog. Boven- en onderrand vrijwel recht. Achterkant vaak breder dan voorkant. Oppervlak glad, alleen groeilijnen. Noordzee, in dieper water. Spoelt vooral op de Noordelijke Waddeneilanden aan.
Main Image
 
Ensis siliqua Mariene tweekleppige. Tot 21,5 cm. Diagonaal gescheiden kleurpatroon van paarsroze gekleurde horizontale, en verticale vlekken en strepen. Opperhuid lichtgroen tot donkerbruin, schilferig. Ons grootste mesheft: 6-7 keer zo lang als hoog. Boven- en onderrand vrijwel recht. Achterkant vaak breder dan voorkant. Oppervlak glad, alleen groeilijnen. Noordzee, in dieper water. Spoelt vooral op de Noordelijke Waddeneilanden aan.

Afmetingen: 21,5 X 3,0 cm.
Kleur: Roze tot bruinpaars gekleurde bandjes op een lichtere ondergrond, vanuit de top via een diagonale lijn in tweeën gedeeld. Aan de ene kant lopen de strepen vrijwel horizontaal, aan de andere kant verticaal. De opperhuid is lichtgroen tot donkerbruin en schilferig. Binnenzijde wit, nooit met violette tinten.
Schelpvorm: Grootste mesheft ter wereld. 6 tot 7 keer zo lang als hoog. Zowel de boven- als onderrand zijn vrijwel recht. De achterkant is regelmatig gewelfd en iets breder dan de voorkant.
Sculptuur: Oppervlak is glad met alleen groeilijnen. Slot: Heterodont; in de rechterklep 1 cardinale en 1 laterale tand en in de linkerklep 2 cardinale en 2 laterale tanden. Slotband uitwendig.

Binnenzijde schelp: De afstand van de mantellijn tot de voorrand is even groot als die tot de onderrand. Het voorste sluitspierindruksel heeft een lengte van ongeveer 1¼ maal de slotband en is aan de voorkant duidelijk smaller dan aan de achterkant.

 

Het areaal strekt zich uit van het Arctisch Gebied, Noorwegen en de Oostzee, tot Marokko. Niet in de Middellandse Zee. In de Noordzee voornamelijk gevonden in het zandgebied ten westen van Texel, op de Doggersbank en boven de Waddeneilanden.  

Op het strand: Gezien de regelmatige aanspoelingen van verse, soms nog levende dieren, zijn met name bij de drie noordelijke Waddeneilanden Terschelling, Ameland en Schiermonnikoog, kustnabije populaties aanwezig. 

De dieren leven rechtop ingegraven in schone, relatief fijn zandbodems, nooit in slibrijk sediment. Uitsluitend in het sublitoraal tussen 10-35 m of dieper. Het zijn filteraars. Ze leven vaak vlak onder het bodemoppervlak, met de sifonen iets boven de bodem. Bij verstoring trekken ze zich snel dieper in de zelf gegraven gangen in de bodem terug. De dieren zijn van gescheiden geslacht. Voortplanting in voorjaar en zomer. Kan tot 19 jaar worden.  140735NederlandZoutwaterSMP|ANM
Grote zwaardschede
Ensis magnus

Grote zwaardschede
Ensis magnus

Mariene tweekleppige. Tot 18 cm. Paarsroze vlekken. Opperhuid bruin. Zwak gebogen. Zeer langgerekt: ruim acht maal zo lang als breed. Voor en achterkant bij grote exemplaren bijna even breed, kleinere exemplaren vaak meer taps toelopend. Glad met alleen groeilijnen. Het voorste (langwerpige) spierindruksel aan de binnenzijde is duidelijk langer dan de slotband. Doubletten drogen niet gekruist op. Noordzee, verder van de kust. Spoelt nu en dan aan, echter veel minder dan vroeger.

Main Image
 
Ensis magnus 

Mariene tweekleppige. Tot 18 cm. Paarsroze vlekken. Opperhuid bruin. Zwak gebogen. Zeer langgerekt: ruim acht maal zo lang als breed. Voor en achterkant bij grote exemplaren bijna even breed, kleinere exemplaren vaak meer taps toelopend. Glad met alleen groeilijnen. Het voorste (langwerpige) spierindruksel aan de binnenzijde is duidelijk langer dan de slotband. Doubletten drogen niet gekruist op. Noordzee, verder van de kust. Spoelt nu en dan aan, echter veel minder dan vroeger.

Afmetingen: 25 x 180 mm.
Schelpkleur: Roze tot bruinpaarse vlekken en bandjes op een lichtere ondergrond. Opperhuid bruin en schilferig na droging. Oude exemplaren zijn vaak gedeeltelijk blauwgrijs verkleurd.
Schelpvorm: Vrij stevig. Zwak gebogen. Zeer langgerekt: ruim acht maal zo lang als breed. Niet geheel volgroeide exeplaren kunnen wat taps toelopen, bij grote exemplaren kunnen de voor- en achterkant ongeveer even breed zijn.
Sculptuur: Het oppervlak is glad met alleen groeilijnen.
Slot: Heterodont. Slotband uitwendig.
Binnenzijde schelp: Het voorste (langwerpige) spierindruksel aan de binnenzijde is duidelijk langer dan de slotband.  

 

Van Noorwegen tot Portugal. Elders ook langs de oostkust van Canada. Leefde vroeger algemeen langs de hele Noordzeekust, op enige afstand van het strand. Tegenwoordig in de Noordzee vooral ten zuiden van de 30 m-dieptelijn, op diverse locaties voor de Hollandse en Zeeuwse kust. 

Op het strand: Een enkele keer spoelen doubletten levend, of met vleesresten aan na vorst of storm. Schaarser geworden sinds de opkomst van de Amerikaanse zwaardschede Ensis leei. Soms te vinden in poliepenbossen.

De dieren leven rechtop ingegraven in een middelfijn tot grofzandige bodem, met soms grind of schelpfragmenten. Steeds wat dieper in het sublitoraal, tot diepten van tientallen meters. Vergeleken met het Grote tafelmesheft Ensis siliqua leeft de soort in grover zand. In Nederland altijd in puur mariene omstandigheden (zoutgehalte 32,5-34‰). Het zijn filteraars, die zich gewoonlijk vlak onder het bodemoppervlak ophouden, met de sifonen net boven de bodem. Bij verstoring kunnen de dieren zich snel dieper in de zelf gegraven gangen in de bodem terugtrekken. Ze kunnen zich ook zelf uitgraven en over kleine afstanden verplaatsen. Het opnieuw ingraven gaat snel: een dier kan na 1-2 minuten al geheel verdwenen zijn. De dieren zijn van gescheiden geslacht. Voortplanting in juli-oktober. De dieren zouden pas geslachtsrijp zijn na 2-3 jaar, bij een lengte van 10 cm. Als maximale leeftijd wordt wel tot 20 jaar opgegeven.

 

160539

NederlandZoutwaterSMP|ANM
Klein tafelmesheft
Ensis minor

Klein tafelmesheft
Ensis minor

Mariene tweekleppige. Tot 14,5 cm. Zeer langgerekte, rechte schelp. Ruim 7x langer dan hoog. De voorrand is schuin afgeknot, de achterrand weinig of niet verbreed. Paarslila vlekken en bandjes op een lichtere ondergrond, ook naar de binnenkant doorschemerend of de hele binnenkant paarslila. Opperhuid lichtbruin met  sterke glans. Schelpoppervlak glad met alleen groeilijnen. Sinds de vestiging in 1917 sterk toegenomen tot 1985, daarna sterk afgenomen. Spoelt nog maar weinig op het strand aan. Nog wel verder van de kust. 
Main Image
 
Ensis minor Mariene tweekleppige. Tot 14,5 cm. Zeer langgerekte, rechte schelp. Ruim 7x langer dan hoog. De voorrand is schuin afgeknot, de achterrand weinig of niet verbreed. Paarslila vlekken en bandjes op een lichtere ondergrond, ook naar de binnenkant doorschemerend of de hele binnenkant paarslila. Opperhuid lichtbruin met  sterke glans. Schelpoppervlak glad met alleen groeilijnen. Sinds de vestiging in 1917 sterk toegenomen tot 1985, daarna sterk afgenomen. Spoelt nog maar weinig op het strand aan. Nog wel verder van de kust. Afmetingen: 30 x 145 mm.
Schelpvorm: Vrij dunschalige, zeer langgerekte schelp; recht.  Ruim zeven maal zo lang als hoog. De voorrand is schuin afgeknot. De achterrand is nauwelijks verbreed.
Schelpkleur: Paarse tot lila vlekken en bandjes op een lichtere ondergrond. De Paarse vlekken schemeren ook naar de binnenkant door. Binnenkant soms sterker paarslila. De opperhuid is lichtbruin, met een sterke glans.
Sculptuur: Het schelpoppervlak is glad met alleen groeilijnen.Slot: Heterodont. Rechterklep met 1 cardinale en 1 laterale tand, linkerklep 2 cardinale en 2 laterale tanden. Slotband uitwendig. 
 

Een van oorsprong zuidelijke soort, die onder meer van nature voorkomt in de Middellandse zee. 

Op het strand: Omstreeks 1920 voor het eerst met zekerheid langs de Nederlandse kust vastgesteld.  Daarna sterk toegenomen; vlak onder de kust levend. De laatste jaren is het aantal meldingen echter sterk afgenomen. Of de opkomst van de Amerikaanse zwaardschede een rol heeft gespeeld is niet geheel duidelijk.

Ingegraven in verticale gangen in zandbodems, vanaf de laagwaterlijn tot diepten van enkele tientallen meters. Het zijn filteraars. De dieren zijn van gescheiden geslacht. Leeftijd: minstens 4 jaar. 140734NederlandZoutwaterSMP|ANM
  • NoFilter
  • Contains
  • DoesNotContain
  • StartsWith
  • EndsWith
  • EqualTo
  • NotEqualTo
  • GreaterThan
  • LessThan
  • GreaterThanOrEqualTo
  • LessThanOrEqualTo
  • Between
  • NotBetween
  • IsEmpty
  • NotIsEmpty
  • IsNull
  • NotIsNull
  • Custom
 
   

Diensten

Weekdieren (EU-Habitatrichtlijn)

Mariene soorten en ecologie

Contact

Stichting ANEMOON
Postbus 29
2120 AA Bennebroek

anemoon@cistron.nl

06-11442009

Back To Top