Gedoornde hartschelp

Soorten

Huidige artikelen | Archieven | Zoek

Acanthocardia echinata

(Linnaeus, 1758)

Zeelandbrug, 22-03-2009 (bron: Joop Stalenburg)

Zoekbeeld

Mariene soort: Tot 75 mm. Geel of grijswit, soms met lichtbruine vlekken, opperhuid roestbruin. Stevige bolle schelp. Schelprand rechthoekig gekarteld. Ca. 20 radiaire ribben, met in het midden een groeve waarin korte, iets gekromde stekeltjes staan. Dier met krote sifonen, waarop korte tentakelkransjes staan. Lichaamskleur wit tot roze, voet vleeskleurig tot oranje-rood. Noordzee, verder van de kust. Ook in de Oosterschelde (-monding) en het grevelingenmeer. Op het strand regelmatig kleppen, soms doubletten.

Te verwarren met

Tere hartschelp Acanthocardia paucicostata. Heeft een vrij klein aantal lage ribben, die in doorsnee ongeveer driehoekig zijn. De stekeltjes zijn niet scherp.

Kenmerken

Afmetingen: L. tot 75 mm, H. tot 75 mm.
Schelpkleur: Crème, geel of grijswit, soms met lichtbruine vlekken, opperhuid roestbruin
Schelpvorm: Stevige bolle schelp. De ribben zijn op doorsnee bijna rechthoekig, waardoor de rand van de schelp rechthoekig gekarteld is.
Sculptuur: Ca. 20 radiaire ribben. In het midden van elke rib ligt een groeve waarin korte, iets gekromde stekeltjes staan.
Slot: Heterodont, sterke slotband.

Binnenkant schelp: Geen mantelbocht.

Dier: Sifonen kort, met korte tentakelkransjes. Lichaamskleur variërend van wit tot roze, voet vleeskleurig tot oranje-rood. Op de mantelranden en sifonen zwarte oogvlekken.

Habitat en ecologie

De soort lijkt geen specifieke sedimentvoorkeur te hebben en is bekend van bodems met zand, grind en slib. De dieren leven op of ingegraven in de bodem, met vaak het deel met de sifonen boven de bodem uitstekend. Het zijn filteraars, het voedsel bestaat uit fytoplankton en organisch materiaal dat ze met hun kieuwen uit het water zeven. De krachtige voet wordt, behalve om mee te graven, ook gebruikt om mee te ‘springen’ om zo te ontkomen aan zeesterren en andere predatoren. Leeftijd: 5-6 jaar.

Areaal en verspreiding

Van IJsland en Noorwegen tot de Canarische Eilanden en Marokko en de Middellandse Zee. Vanaf iets beneden de laagwaterlijn tot diepten van ruim 350 m. In de Nederlandse delen van de Noordzee vooral bekend van de slibrijke Oestergronden. In dit gebied zeker niet zeldzaam. Toch worden zelden dieren in bodemhappen gevonden. Sinds 2000 heeft de soort zich gevestigd in de Zeeuwse wateren. Met name bij de monding van de Oosterschelde en rond de Zeelandbrug worden regelmatig levende dieren gezien. Ook bekend van het Grevelingenmeer. Op het strand van Zuid-Holland en de Waddeneilanden ook zo nu en dan doubletten.

Literatuur

Bruyne, R.H. de, S.J. van Leeuwen, A.W. Gmelig Meyling & R. Daan (red.), 2013. Schelpdieren van het Nederlandse Noordzeegebied. Ecologische atlas van de mariene weekdieren (Mollusca). Tirion Uitgevers, Utrecht en Stichting Anemoon, Lisse 414 pp.